علل موذی نفخ شکم و چگونه از آن ها جلوگیری کنیم؟

دکتر بهاره نیکویه، دکتری علوم تغذیه و رژیم درمانی

نفخ یک مشکل پزشکی بسیار رایج است و در افراد در هر سنی رخ می دهد. نفخ شکم ممکن است نتیجه چیزهایی باشد که می خورید، یا می نوشید و چند بار ورزش می کنید (یا نمی کنید).

کلم بروکسل و آدامس یک چیز مشترک دارند – هر دو می توانند باعث نفخ شکم شوند. این احساس بادکنکی موقت در شکم شما نه تنها ممکن است مانع از بستن زیپ شلوار جین شما شود، بلکه ممکن است باعث ناراحتی و فشار دردناک در ناحیه میانی شما شود.

نفخ ممکن است نشانه یک بیماری باشد، مانند اختلال گوارشی، یا ممکن است نتیجه گاز بیش از حد در شکم شما باشد.

نفخ با احتباس آب یکسان نیست. احتباس آب، تجمع مایع اضافی، در سیستم گردش خون رخ می دهد. اگر آب را در خود نگه دارید، ممکن است متوجه تورم در اطراف مچ پا، پا و دست خود شوید. از سوی دیگر نفخ عمدتاً در دستگاه گوارش شما اتفاق می افتد.

در اینجا 9 دلیل وجود دارد که چرا ممکن است شکم شما مانند یک بادکنک بیش از حد باد شده باشد، و چه کاری می توانید برای تخلیه سریع آن انجام دهید.

علل موذی نفخ شکمی و چگونه از آن ها جلوگیری کنیم؟

1- اختلالات گوارشی

اختلالات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یکی از دلایل اصلی نفخ شکم است. علاوه بر اتساع معده، IBS منجر به علائمی مانند اسهال، گاز، یبوست و درد شکم می شود. افراد مبتلا به IBS اغلب نفخ را به عنوان شایع ترین علامت و آزاردهنده ترین علامت خود گزارش می کنند.

 

چگونه از آن جلوگیری کنیم: آنچه می خورید ممکن است علائم IBS را بدتر کند و همچنین ممکن است نفخ را بیشتر کند. به عنوان بخشی از درمان و مدیریت IBS، شما و پزشکتان برای شناسایی هر گونه غذا، نوشیدنی یا سایر محرک‌های بالقوه که علائم را بدتر می‌کنند و ناراحتی شما را افزایش می‌دهند، با یکدیگر همکاری خواهید کرد. اینها ممکن است شامل غذاهای غنی از فیبر مانند لوبیا، کلم بروکسل و غلات سبوس دار شوند. غذاهای سرخ شده و چرب نیز ممکن است علائم را افزایش دهند. پرهیز از آن غذاها نه تنها نفخ را کاهش می دهد، بلکه ممکن است به کاهش اسهال، گرفتگی معده و سایر علائم آشکار این مشکل رایج گوارشی نیز کمک کند.

  1. خوردن یا نوشیدن بیش از حد و خیلی سریع

 

زمان صرف غذا را مانند مسابقه سرعت تلقی نکنید. نوشیدن و خوردن سریع هر دو احتمال بلعیدن هوا را در هنگام بلعیدن غذا افزایش می دهد. این کار هوای بیشتری را به معده شما وارد می کند که می تواند منجر به نفخ و ناراحتی شود.

به همین ترتیب، خوردن زیاد در یک وعده ممکن است باعث نفخ معده شود. اگر تا به حال بعد از خوردن یک وعده غذایی بزرگ در رستوران مورد علاقه خود احساس سیری ناراحت کننده ای داشته اید، می دانید که این نوع نفخ ناشی از گاز در دستگاه گوارش نیست. این فقط بار بیش از حد غذا در فضای نسبتاً محدودی است که معده شما است.

 

چگونه از آن جلوگیری کنیم: خیلی ساده، سرعت خود را کم کنید. به جای بلعیدن، نوشیدنی ها را میل کنید. مایعات مورد نیاز خود را به آرامی در طول روز بنوشید.

 

اگر نفخ ناشی از سریع غذا خوردن است، روی کاهش سرعت خود کار کنید. با اینکه توصیه می شود در زمان غذاخوردن بدون حواس پرتی فقط غذا بخورید، اما اگر در این صورت سریع غذا می خورید پس حواس خود را در طول وعده های غذایی با کتاب، مکالمه یا هر چیز دیگری برای جلوگیری از حرکت سریع قطار بشقاب به دهان، پرت کنید. همچنین می توانید از ایده سنتی سه وعده غذایی بزرگ در روز صرف نظر کنید و شش وعده غذایی کوچکتر را انتخاب کنید تا احتمال پرخوری کمتری داشته باشید.

 

  1. آلرژی و عدم تحمل غذایی

محققان تخمین می زنند که 32 میلیون نفر در ایالات متحده با آلرژی غذایی زندگی می کنند و 85 میلیون آمریکایی با آلرژی یا عدم تحمل غذایی روبرو هستند. وقتی چیزی می خورید که یا به آن حساسیت دارید یا نسبت به آن حساسیت دارید، بدن شما هیستامین ترشح می کند، ترکیباتی که به آرام کردن علائم آلرژی کمک می کند. غلظت بالاتر هیستامین باعث می شود دستگاه گوارش شما اسید معده بیشتری تولید کند و انقباضات ماهیچه صاف را افزایش دهد و این تغییرات می تواند با برخی علائم ناراحت کننده از جمله سوء هاضمه و نفخ همراه باشد.

 

چگونه می توان از آن جلوگیری کرد: تنها راه واقعی برای تشخیص اینکه آیا آلرژی غذایی یا عدم تحمل دارید این است که با متخصص تغذیه خود مشورت کنید. آنها ممکن است یک سری آزمایش ها را برای بررسی آلرژی یا علائم حساسیت به غذاهای خاص توصیه کند. این مشکل را خودتان نمی توانید تشخیص دهید. اگر مشکوک هستید که غذا عامل نفخ شماست، یک دفتر خاطرات غذایی داشته باشید. یک دفتر خاطرات غذایی به شما و متخصص تغذیه تان کمک می کند تا غذاهای مشکل دار احتمالی را حذف کنید و لیستی از گزینه های دردسرساز را به سرعت شناسایی کنید.

 

  1. مواد تشکیل دهنده نامطلوب

برای داشتن چالش های غذایی لازم نیست حساسیت یا عدم تحمل غذایی داشته باشید. افزودنی‌های رایج غذایی، مانند شیرین‌کننده‌های مصنوعی، و مواد تقویت‌کننده مانند پودرهای پروتئینی، می‌توانند نفخ شما را افزایش دهند.

 

تریلیون ها باکتری در سیستم گوارش شما با خوردن مواد قابل هضم، تمام مواد غذایی مصرفی شما را تجزیه می کنند. در طی این فرآیند، باکتری ها گاز آزاد می کنند. شیرین کننده های مصنوعی، از جمله قندهای الکل دار، مدت زمان بیشتری طول می کشد تا در سیستم گوارش شما تجزیه شوند. این به باکتری های مدت زمان طولانی تری برای ترشح گاز می دهد. افرادی که شیرین کننده های مصنوعی مصرف می کنند معمولا نفخ و گاز معده را گزارش می کنند. برخی حتی گرفتگی معده و اسهال را تجربه می کنند.

 

به همین ترتیب، افزودنی ها و مواد تقویت کننده تغذیه مانند اینولین (که برای افزایش فیبر استفاده می شود) و پودرهای پروتئینی (مانند کنسانتره آب پنیر) می توانند پف کننده شکم باشند. این به این دلیل است که مانند شیرین کننده های مصنوعی، باکتری های معده شما ممکن است زمان بیشتری برای تجزیه این مواد داشته باشند، که به آنها زمان بیشتری برای آزاد کردن گاز می دهد.

 

چگونه از آن جلوگیری کنیم: سعی کنید از شیرین کننده های مصنوعی و قندهای الکل دار خودداری کنید. اگر این گزینه‌ها را به دلیل طبیعت کم کالری و صفرشان ترجیح می‌دهید، خود را به تنها سه وعده غذایی شیرین شده با جایگزین‌های شکر در روز محدود کنید. کمتر بهتر است. بسیاری از انواع شیرین کننده های مصنوعی و قندهای الکلی امروزه در همه چیز از ماست گرفته تا مولتی ویتامین ها استفاده می شود، بنابراین آشنایی با رایج ترین آنها – سوربیتول، آسپارتام، سوکرالوز و غیره – تشخیص مشکل احتمالی غذا را آسان تر می کند.

 

حتماً برچسب ها را بخوانید تا به دنبال افزودنی های غذایی دردسرساز نیز بگردید. اینولین ممکن است به عنوان عصاره ریشه کاسنی یا فیبر ریشه کاسنی ذکر شود. کنسانتره پروتئین سویا، که از دانه های سویا تهیه می شود و برای تقویت محتوای پروتئین استفاده می شود، حاوی عناصر غیرقابل هضم است که به باکتری ها قدرت تولید گاز بیشتری می دهد. پودرهای پروتئینی مبتنی بر آجیل و برنج ممکن است راحت تر هضم شوند و کمتر باعث ایجاد مشکلات گاز شوند.

5.نوشابه های گازدار

آب های گازدار، نوشابه ها و سایر نوشیدنی های گازدار ممکن است باعث نفخ شما شوند. علاوه بر این، نوشابه های گازدار – حتی رژیمی – که مملو از مواد مصنوعی و شیرین کننده هستند می توانند مشکلات نفخ را تشدید کنند.

 

چگونه از آن جلوگیری کنیم: آب گازدار خود را با آب معمولی عوض کنید. برش های میوه تازه را برای طعم دهی طبیعی اضافه کنید و به آرامی میل کنید تا هوا را قورت ندهید. اگر نمی توانید نوشیدنی های گازدار خود را کنار بگذارید، کمتر بنوشید و سرعت خود را کاهش دهید. با ماندن نوشیدنی‌های گاز‌دار، گازی که باعث نفخ می‌شود تبخیر می‌شود، که ممکن است پس از قورت دادن آن، ناراحتی‌های ناشی از آن را کاهش دهد.

 

6.یبوست

فیبر بسیار کم، مایعات کم و فعالیت بدنی کافی می تواند برای سیستم گوارش شما فاجعه ای ایجاد کند. به این دلیل که اینها مقصر اصلی یبوست هستند و یبوست می تواند منجر به نفخ و ناراحتی شود.

 

چگونه از آن پیشگیری کنیم: در دراز مدت، باید مصرف فیبر خود را افزایش دهید، مایعات بیشتری بنوشید و به موقع برای ورزش منظم تمرین کنید. اما اگر در حال حاضر نیاز به غلبه بر نفخ دارید، پیاده روی سریع را امتحان کنید.

 

وقت باشگاه ندارید؟ فقط کمی حرکت نیز می تواند کمک کند، مانند پیاده روی بعد از شام در اطراف خانه.

  1. فیبر بیش از حد

 

اگر مصرف کم فیبر مشکل ساز است، مطمئناً بیشتر بهتر است، درست است؟ بله و خیر. فیبر کلید بسیاری از عملکردهای سالم از جمله حرکات منظم روده و حتی کاهش وزن را دارد. با این حال، فیبر بیش از حد، به خصوص یکباره، می تواند باعث نفخ شکم شود.

 

اگر اخیراً مصرف غذاهای غنی از فیبر مانند میوه ها، سالادها، سبوس، لوبیا و آجیل را افزایش داده اید، ممکن است کمی در ناحیه میانی بدن، فشار احساس کنید. در حالی که بدن شما می تواند از این افزایش فیبر بهره مند شود، برای تنظیم با آن نیاز به زمان دارد. غذاهای فیبری مدت بیشتری در دستگاه گوارش شما باقی می مانند، که به باکتری ها زمان بیشتری برای آزاد کردن گاز می دهد.

 

چگونه از آن جلوگیری کنیم: فیبر را به آرامی مصرف کنید. به مرور زمان فیبر را وارد رژیم غذایی خود کنید. یک غذای غنی از فیبر را فقط به یک وعده در روز اضافه کنید، و زمانی که با آن احساس راحتی کردید، یک وعده دیگر اضافه کنید. ممکن است زمان ببرد، اما دستگاه گوارش شما تنظیم خواهد شد.

 

  1. سلامت روده ضعیف

محققان به طور فزاینده ای باکتری های خوب روده را به سلامت کلی بهتر ربط می دهند. با این حال، باکتری های بد ممکن است به همان اندازه تأثیر بد بگذارند.

 

وضعیتی به نام رشد بیش از حد باکتری روده کوچک (SIBO) ممکن است در چندین مشکل سلامتی مقصر باشد. SIBO توسط سطوح بالای باکتری های غیر طبیعی ایجاد می شود، که ممکن است علائمی مانند نفخ، اسهال و التهاب ایجاد کند. کلید یک روده سالم، تعادل چندین گونه باکتری است، اما اگر تعادل به هم بخورد، ممکن است مشکلات و علائمی رخ دهد.

 

چگونه از آن جلوگیری کنیم: شما مجبور نیستید باکتری های روده خود را همانطور که هستند بپذیرید. می توانید آنها را تغییر دهید. مصرف غذاهای حاوی پروبیوتیک (باکتری های خوب) و پری بیوتیک ها (که باکتری های خوب را تغذیه می کنند) را افزایش دهید. غذاهای غنی از باکتری را به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کنید. اینها شامل ماست، کفیر و غذاهای تخمیر شده مانند ترشی و تمپه هستند.

در حالی که مکمل های پروبیوتیک می توانند میزان گاز تولید شده در شکم شما را کاهش دهند و در نتیجه نفخ و اتساع معده کمتری ایجاد کنند، همچنین ممکن است علائم گاز و نفخ را بدتر کنند .با متخصص تغذیه خود مشورت کنید.

9.آدامس

عادت شما به جویدن مداوم آدامس می تواند منجر به بلع هوای اضافی شود. هوای اضافی در شکم شما می تواند باعث نفخ و ناراحتی معده شود.

به همین ترتیب، مکیدن نوشیدنی ها از طریق نی می تواند منجر به هوای اضافی در معده شما شود.

 

چگونه از آن جلوگیری کنیم: اگر به چیزی برای تازه کردن نفس خود نیاز دارید، آدامس را با آب نبات های سفت بدون قند تعویض کنید. بهتر است مسواک و خمیردندان خود را برای یک اسکراب سریع در دسترس داشته باشید.

 

نی ها را نیز کمتر استفاده کنید و مستقیماً از فنجان یا لیوان بنوشید تا از بلعیدن هوا جلوگیری کنید. یک مزیت اضافی از حذف نی های پلاستیکی، کاهش زباله های مضر برای طبیعت است.

در facebook به اشتراک بگذارید
در print به اشتراک بگذارید
در whatsapp به اشتراک بگذارید
در email به اشتراک بگذارید